-De inhoud-

1 Inleiding p. 11

2 Seksualiteit p. 14

     2.1 Seksualiteit p. 15

     2.2 Lichaamsbeeld in relatie tot seksualiteit p. 16

     2.3 Zelfbeeld in relatie tot seksualiteit p. 18

     2.4 Fertiliteit p. 18

3 Veranderingen in seksualiteit en fertiliteit p. 20

     3.1 Veranderingen in seksualiteit p. 21

     3.2 Veranderingen in fertiliteit p. 22

4 Chirurgie p. 26

     4.1 Mammatumoren bij vrouwen p. 27

     4.2 Gastro-intestinale tumoren bij vrouwen p. 30

     4.3 Urologische tumoren bij vrouwen p. 33

     4.4 Gynaecologische tumoren bij vrouwen p. 34

     4.5 Mammatumoren bij mannen p. 36

     4.6 Gastro-intestinale tumoren bij mannen p. 37

     4.7 Urologische tumoren bij mannen p. 39

     4.8 Hoofd-halstumoren bij mannen p. 42

     4.9 Diverse tumoren bij vrouwen en mannen p. 44

5 Chirurgie/radiotherapie: gevolgen voor de fertiliteit p. 46

     5.1 Gastro-intestinale tumoren bij vrouwen p. 47

     5.2 Gynaecologische tumoren bij vrouwen p. 47

     5.3 Gastro-intestinale tumoren bij mannen p. 48

     5.4 Urologische tumoren bij mannen p. 49

6 Medicamenteuze therapie: gevolgen voor de seksualiteit en fertiliteit p. 50

     6.1 Chemotherapie, gevolgen voor de seksualiteit en fertiliteit p. 52

     6.2 Hormonale therapie bij vrouwen p. 54

     6.3 Hormonale therapie bij mannen p. 56

     6.4 Immunotherapie bij vrouwen en mannen p. 56

     6.5 Overige medicatie bij vrouwen en mannen p. 57

     6.6 Stamceltransplantatie p. 58

     6.7 Stamceltransplantatie bij vrouwen, gevolgen voor de seksualiteit en fertiliteit p. 59

     6.8 Stamceltransplantatie bij mannen, gevolgen voor de seksualiteit en fertiliteit p. 60

7 Seksuele hulpverlening en oncologische verpleegkunde p. 62

     7.1 Inleiding p. 63

     7.2 Seksuele gezondheid p. 63

     7.3 Seksuele revalidatie p. 64

     7.4 Implicaties van seksuele revalidatie voor seksuele hulpverlening door            verpleegkundigen p. 67

     7.5 Preventie van seksuele disfunctie: Voorlichting en ondersteuning p. 69

     7.6 Preventie van seksuele disfunctie: Ondersteuning bij het omgaan met de            bijwerkingen van behandelingen p. 72

     7.7 Behandeling van seksuele disfunctie p. 74

8 Literatuur p. 78

Appendix A

     Hulpverleningsinstanties p. 86

Appendix B

     Verklarende woordenlijst p. 90

Appendix C

     Landelijke Oncologische Verpleegkundige Richtlijn: Veranderd seksueel functioneren      p.92